SYSTEM LINUX
Podstawowe
polecenia w terminalu
Przydatne
informacje
Linux rozpoznaje
wielkość liter.
Ctr+c –
zabija dany proces – przerywa polecenie
Ctrl+d –
wylogowuje z terminala
Ctrl+Shift+Insert
– wklej – czyli to co w okienkach Ctrl+v
Ctrl+Alt+F1..F6
– przełączenie się do terminala 1..6
Ctrl+Alt+F7/F8
– przełączenie do trybu graficznego
Tab –
automatycznie dokończy komendę
Informacje o
systemie
| Polecenie | Opis | Przykład |
| hostname | Podaje nazwę hosta (komputera) | hostname |
| whoami | Podaje moja nazwę uzytkownika |
whoami
|
| who | Podaje użytkowników zalogowanych w systemie |
who
|
| w | Podaje użytkowników zalogowanych w systemie wraz z otwartymi procesami | |
| pwd | Wyświetla bieżący katalog |
pwd
|
| ps | Wypisuje procesy uruchomione przez użytkownika |
ps
|
| top | Lista procesów wraz ze
zużyciem pamięci i procesora (Zabicie procesu poprzez polecenie k[kill] i nr procesu) |
top
|
| kill | Zabicie procesu u numerze pid |
kill
5542
|
| cat /etc/issue | Wyświetla nazwę dystrybucji |
cat
/etc/issue
|
| cat /proc/cpuinfo | Informacja o procesorze |
cat
/proc/cpuinfo
|
| free | Informacja o użyciu pamięci (można użyć -m dla megabajtów -g dla gigabajtów) |
free
-m
|
| df -h | Informacja o dystkach twardych | |
| dmesg | Wyświetla komunikaty jądra. Warto użyć polecenia less (less kończymy q) |
dmesg
|less
|
| less /var/log dmesg | Wyświetla logi zrzucone po starcie systemu. Można sprawdzić czy wystąpiły ew błędy. |
less
/var/log dmesg
|
| date | Wyświetla aktualną godzinę i datę |
date
|
| cal | Wyświetla kalendarz na
dany miesiąc. Z podaniem roku wyświetla na dany rok. |
Cal
2016
|
Pomoc
| Polecenie | Opis | Przykład |
| help | polecenie --help – wyświetla pomoc dla danej komendy |
date
--help
|
| man | man polecenie – wyświetla podręcznik -manual dla danego polecenia, tematu |
man
date
|
| apropos | apropos temat wyświetla wszystkie komendy/polecenia wraz z krótkim opisem dotyczące danego tematu |
apropos
date
|
Operacje na plikach i katalogach
| Polecenie | Opis | Przykład |
| cd |
cd
/katalog
cd
katalog/– przenosi do katalogu
cd
– przenosi do katalogu domowego
cd..
- przenosi do katalogu wyżej
cd-
-przenosi do poprzedniego katalogu |
cd
/etc
|
| ls | Polecenie listuje
(wyświetla) pliki i katalogi. ls -l – wyświetla wszystkie pliki i katalogi z pełną nazwą, uprawnieniami itd. ls -al – to co wyżej z tym, że pokazuje również pliki niewidoczne czyli z kropką |
ls
ls
-al /etc
|
| touch | touch nazwa_pliku – tworzy plik o podanej nazwie |
touch
plik.txt
|
| > | Przekierowanie. Pozwala np. przekierować wyniki polecenia do pliku. Jeśli ten plik nie istnieje to zostanie utworzony. |
dmesg
>plik.txt
|
| mkdir | Tworzenie katalogu |
mkdir
zdjecia
|
| rm | rm
nazwa_pliku – usuwa dany plik rm -r katalog – rekursywnie usuwa zawartość katalogu z podkatalogami |
rm
plik.txt
rm
-r zdjecia
|
| rmdir | Usuwa katalog |
rmdir
zdjecia
|
| cp | Kopiowanie plików. cp źródło cel |
cp
/dokumenty/plik.txt ~/nowedokumeny/
|
| mv | Zmiana nazwy lub
przenoszenie mv źródło cel |
Mv
~/muza/plik.mp3 ~/muza1/plik1.mp3
|
Uprawnienia
do plików
Pliki
i katalogi posiadają 10 bitów protekcji w układzie drwxrwxrwx,
gdzie:
d – katalog, l- link, r- odczyt (read), w- zapis (write), x – wykonanie (execute).
d – katalog, l- link, r- odczyt (read), w- zapis (write), x – wykonanie (execute).
1
bit to oznaczenie czy jest to katalog czy link
2-4
bit to prawa dostępu dla właściciela
5-7
bit to prawa dla grupy właściciela
8-10
bit to prawa pozostałych.
Ustawiając
kolejne bity nadajemy prawa dostępu dla użytkowników.
| Polecenie | Opis | Przykład |
| chmod |
Zmiana
uprawnień do plików - Zapis
literowy:
u
-użytkownik, g-grupa, o – reszta, a- wszyscy.
'+'
- dodaje uprawnienia
'-'
- zabiera uprawnienia
chmod
komu+uprawnienie nazwa_pliku
|
chmod
g+w plik.txt
(grupa
dostaje możliwość czytania pliku, pozostałe uprawnienia bez
zmian)
|
| chmod |
Zmiana
uprawnień do plików - Zapis
liczbowy:
r
w x r w x r w x literowo
1
1 1 1 1 0 1 0 0 binarnie
7
6 4 dziesietnie
chmod
wartość_dziesiętna nazwa_pliku
UWAGA! chmod 777 plik –
daje wszystkie prawa wszystkim użytkownikom |
chmod
760 plik.txt
(grupa
dostaje możliwość czytania pliku, pozostałe uprawnienia bez
zmian)
|
| chown | Zmiana właściciela
pliku. chown nowy_właściciel nazwa_pliku |
chown
genek plik.txt
|
| chgrp | Zmiana grupy. chgrp nazwa_grupy nazwa_pliku |
chgrp
uczniowie plik.txt
|
---------------------------------------------------------------------------------
Instalacja plików
z repozytoriów
Poniższe polecenia działają w systemie Debian i pochodnych czyli
Ubuntu, Linuxmint.
Polecenia należy
wykonywać z uprawnieniami administracyjnymi stąd sudo.
Aktualizacja
repozytoriów – pobiera nowe listy pakietów (programów,
bibliotek, gier itd.).
sudo
apt-get update
Aktualizacja systemu
sudo
apt-get upgrade
Aktualizacja
dystrybucji
sudo
apt-get dist-upgrade
Instalacja programu
sudo
apt-get install nazwa_pakietu
Usuwanie programu
sudo
apt-get remove nazawa_pakietu
Pełne usuwanie
pakietu łącznie z plikami konfiguracyjnymi
sudo
apt-get purge nazwa_pakietu
---------------------------------------------------------------------------------
Instalacja ze źródeł
Pobieramy paczke np nSnake https://github.com/alexdantas/nSnake
Rozpakowujemy
Wchodzimy do katalogu
Wykonujemy polecenia
$ make
$ [sudo] make install
odpalamy
$ nsnake
W przypadku braku ncourser.h
$ sudo apt-get install libncurses5-dev libncursesw5-dev
---------------------------------------------------------------------------------
Archiwa
Tar
Opcje:
x - odczytuje podane pliki z nazwa_archiwum
c - tworzy nowe nazwa_archiwum; usuwając to, co było w nazwa_archiwum
v - wyświetlanie nazw dołączanych plików
o - pliki odczytywane z nazwa_archiwum otrzymują nazwę właściciela i grupy, jaką ma osoba je odczytująca
f - używa archiwum o nazwie nazwa_archiwum
t - wyświetla nazwy plików, króre znajdują się w nazwa_archiwum
r - dodaje pliki do nazwa_archiwum
Pakowanie tar
$ tar -cvf archiwum.tar *.* //wszystkie pliki do archiwum.tar
Rozpakowywanie archiwum tar
$ tar -xvf /user/jankowalski/pliki.tar
Pakowanie tar.gz
$ tar -zcvf archiwum_skompresowane.tar.gz pliki
Rozpakowywanie archiwum tar.gz
$ tar -zxvf archiwum_skompresowane.tar.gz
Rozpakowanie zip
$ unzip plik.zip -d [katalog docelowy]
---------------------------------------------------------------------------------
Ciekawostki i rozrywka w konsoli
Yes
$ yes I love inf{mat}
Krowa
$ sudo apt-get install cowsay
$ cowsay 'I love inf{mat}'
asciiart url //zamiana obrazu na ascii
$ sudo apt-get install asciiart
np.
$ asciiart https://bip.wolsztyn.pl/e,pobierz,get.html?id=23680
Film w asciiart
zainstaluj mplayer
$ sudo apt-get install mplayer
mplayer -vo caca film.avi
gwiezdne wojny w telnecie
$ telnet towel.blinkenlights.nl
Ciuchcia
$ sudo apt-get install sl
$ sl
GRY
Gry konsolowe
ascii-patrol
http://ascii-patrol.com/alpha1.html
asciijump
ninvaders
$ sudo apt-get install ninvaders
$ ninvaders
nSnake
$ sudo apt-get install nsnake
$ nsnake
2048
$ sudo apt-get install libncurses5-dev
$ sudo apt-get install libsdl2-dev libsdl2-ttf-dev
$ sudo apt-get install 2048-cli
Moon Buggy
$ sudo apt-get install moon-buggy
DODATEK
